هوش مصنوعی و بدنسازی: آیا هوش مصنوعی جای مربی بدنسازی رو میگیره؟
مقدمه
اگه بهتون بگم با شنیدن دو واژه‌ی هوش مصنوعی و بدنسازی چه چیزهایی به ذهنتون خطور میکنه یا چه سوالاتی براتون به وجود میاد چه جوابی میدین؟ ممکنه بپرسید آیا هوش مصنوعی میتونه به من توی طراحی برنامه بدنسازی کمک کنه؟ شاید اصلا خودتون مربی بدنسازی باشید و این سوال براتون پیش بیاد که آیا هوش مصنوعی میتونه جای مربی بدنسازی رو بگیره؟ شاید ورزشکار حرفه‌ای در یه رشته ورزشی خاص باشید و بخواید یه برنامه تمرینی تخصصی مرتبط با نیازهای رشته ورزشی‌تون رو دنبال کنید و حالا با خودتون بگید آیا میتونم از هوش مصنوعی کمک بگیرم و بیخیال مربی بشم؟
پاسخ‌های هیجانی و رو هوا اونم به سوالات بالا و یا هر سوالی در این زمینه به وفور شنیده میشه. اما تا چه اندازه هوش مصنوعی قابلیت اینو داره که در این زمینه بهینه عمل کنه؟ توی این مطلب میریم که به این سوالات اونم نه بصورت هیجانی بلکه بر اساس بررسیهای علمی جواب بدیم و با دیدگاهی بازتر به کاربرد هوش مصنوعی برای طراحی تمرینات بدنسازی و تناسب اندام بپردازیم.
هوش مصنوعی و بدنسازی رو جمع کنیم و بعد منهای مربی کنیم؟ یا چی؟
ترکیب هوش مصنوعی و بدنسازی اونم با هدف اینکه بخوایم از این تکنولوژی برای طراحی برنامه‌های تمرینی استفاده کنیم در نگاه اول بسیار جذاب به نظر می‌رسه. آتیش این جذابیت مثل همه‌ی کاربردهای دیگه هوش مصنوعی تحت تاثیر طرز فکری که من بهش میگم “طرز فکر جایگزینی مطلق” بیشتر و بیشتر هم میشه (در ضمن نمیدونم مفهومی به اسم طرز فکر جایگزینی مطلق وجود داره یا نه، اینجا فقط از این واژه برا رسوندن منظورم استفاده میکنم).
این طرز فکری که بهش میگم جایگزینی مطلق حالتی هستش که با یک پاسخ قاطعانه بگیم بله هوش مصنوعی میتونه بصورت کامل جای مربی بدنسازی و متخصصین ورزشی رو بگیره و این شغل رو حذف کنه. و یا برعکس، خیلی سریع بگیم نه به هیچ عنوان نمیتونه. اما برای رسیدن به یه پاسخ درست برا این سوال بهتره بریم سراغ بررسیهای علمی که متخصصین این حوزه انجام دادن تا ببینیم نتیجه کار اونا چی بوده و چی میتونیم ازشون یاد بگیریم.
بررسیهای علمی چی میگن؟
بدنسازی، تناسب اندام یا هر رشته ورزشی دیگه‌ای با بدن انسان سر و کار داره. وقتی پای شناخت و بکارگیری ساختار بدن انسان وسط باشه با عوامل ریز و درشت متعددی سر و کار داریم. معمولا متخصصین ورزشی وقتی بخوان برا فردی یه برنامه تمرینی مناسب طراحی کنن این عوامل رو مد نظر قرار میدن و در نهایت با توجه به هدفی که مناسب شرایط اون فرد هستش یه برنامه تمرینی براش طراحی میکنن.
در همین راستا یه عده از متخصصین و دانشمندان اومدن عملکرد ورژن‌های معمولی و پیشرفته هوش مصنوعی معروف که همه میشناسیدش یعنی چت جی پی تی (ورژن‌های: GPT3.5 و GPT4) رو مورد آزمایش قرار دادن تا ببینن این هوش مصنوعی توی طراحی برنامه تمرینی چطور عمل میکنه (اینم در نظر داشته باشید که یه مدت بعد کمپانی OpenAI ورژن پیشرفته‌تری هم از این هوش مصنوعی به نام (ChatGPT-4o) رو روانه میدون کرده که قابلیت‌های بیشتری در اختیار کاربرانش قرار میده).
توی این بررسی متخصصین اومدن یه سری اطلاعات درباره دو نفر فرضی، یه آقا و یه خانم 20 ساله که هیچ آسیب دیدگی خاصی ندارن و میخوان براشون برنامه تمرینی با اهداف مشخصی طراحی بشه رو در قالب دستورها یا همون پرامپت به ورژن‌های معمولی و پیشرفته‌ی این هوش مصنوعی دادن تا براشون برنامه تمرین بدنسازی طراحی کنه. نتیجه چی شد؟
برنامه‌هایی که توسط این هوش مصنوعی طراحی شد به عنوان یه برنامه کلی تمرینی خوب و راضی کننده بود ولی نیاز به اصلاح و اضافه کردن جزئیات بیشتری داشت. در واقع این متخصصین بر اساس توصیه‌های منابع علمی معتبر برنامه‌های طراحی شده رو بررسی کردن و متوجه شدن که همه‌ی برنامه‌های طراحی شده بدون در نظر گرفتن بحث جنسیت شباهت زیادی به همدیگه داشتن. به علاوه اینکه بررسیهای بیشتر این متخصصین نشون داد که ورژن پیشرفته چت جی پی تی در مقایسه با ورژن معمولی اون جزئیات بیشتری رو در طراحی تمرین به کار گرفته بود.
نهایتا این بررسی علمی درباره عملکرد چت جی پی تی برا طراحی برنامه بدنسازی محققین رو به این نتیجه گیری رسوند که این ابزار میتونه برای تهیه برنامه اولیه و پیش نویس به مربیان و متخصصین ورزشی کمک کنه اما برنامه طراحی شده برای اجرا در دنیای واقعی نیاز به بازبینی، اصلاح و اضافه کردن جزئیات مهم بیشتری داره.
به عبارتی میشه گفت چنین نتایجی به اهمیت نقش مکمل بودن متخصص انسانی و هوش مصنوعی در کنار همدیگه اشاره میکنه تا برنامه بدنسازی نهایی بهینه‌تر و شخصی‌سازی شده‌تر از آب در بیاد.
راهکار استفاده بهینه از هوش مصنوعی برای دنیای ورزش و طراحی تمرین
پیشرفت هوش مصنوعی در هر جنبه‌ای روز به روز با سرعت بالایی در جریانه و دنیای ورزش هم تحث تاثیر این پیشرفت‌ها قرار گرفته. اینکه این پیشرفت تا چه اندازه میتونه به اوج عملکرد خودش برسه دقیقا معلوم نیست. ولی بدور از هیجانات و گارد گرفتن در برابر چنین پیشرفت‌هایی و یا در مقابل رفتن به سمت تفکراتی مثل تفکر جایگزینی مطلق، بهتره که بیایم توی خیلی از زمینه‌ها همه‌ی عوامل تاثیرگذار رو در نظر بگیریم و ترکیبی عمل کنیم.
برا مثال ممکنه شما بگید نه آقا هوش مصنوعی نمیتونه تو بحث طراحی تمرین بدنسازی خوب عمل کنه. ولی خوب نتایجی که در موردشون اینجا صحبت کردیم نشون دادن که حداقلش در طراحی یه برنامه کلی این تکنولوژی عملکرد نسبتا خوبی داشته و حتی نسخه پیشرفته اون جزئیات بیشتری رو تو طراحی برنامه تمرینی بکار گرفته بود و میشه انتظار داشت که در آینده باز این پیشرفت‌ها به اوج خودش نزدیکتر بشه.
از اون طرف صرفا تکیه کردن به این تکنولوژی برای طراحی تمرین بدنسازی هم ممکنه باعث نادیده گرفتن جزئیات مهم دیگه‌ای بشه. چون طراحی تمرین بدنسازی یا ورزشی فقط یه سر قضیه دنیای تمرین کردن هستش. از اجرای صحیح حرکات توی باشگاه بگیر تا اطلاعات علمی بروزی که در این زمینه روز به روز دارن منتشر میشن و به جنبه‌های مختلفی که به بحث تمرین ورزشی مربوط میشن میپردازن.
از این گذشته بیاید یه قدم بریم عقب تر و قضیه رو از دستورها و پرامپت‌هایی که باید نوشته بشه تا یه برنامه تمرینی طراحی بشه نگاه کنیم. اینکه شما چه اطلاعات مهمی رو باید برای طراحی یه برنامه تمرینی در نظر بگیرید دانش تخصصی شما رو میطلبه. و اینکه این داده‌ها رو چطوری در قالب یه ساختار درست یا به عبارتی پرامپت نویسی صحیح و واضح تحویل هوش مصنوعی بدین هم یادگیری نحوه کار کردن با این ابزار رو میطلبه.
جمع بندی بحث
هوش مصنوعی مثل خیلی از کارهای دیگه برای طراحی برنامه بدنسازی و تمرینی عملکرد نسبتا خوبی رو از خودش نشون داده. با این حال نتیجه نهایی کار برای اینکه بهینه‌تر و شخصی‌سازی شده تر بشه بهتره که توسط یه متخصص ورزشی بازبینی بشه و جزئیات بیشتری براش در نظر گرفته بشه و یا اصلاح بشه. اگه مربی و متخصص ورزشی هستین و یا از علم طراحی تمرینات بدنسازی و ورزشی سر در میارید میتونید به عنوان یه دستیار طراحی تمرین از هوش مصنوعی استفاده کنید و نهایتا علم و دانش خودتون رو هم بهش اضافه کنید.
اگه دوست داشتین ابزارهای هوش مصنوعی رو توی شبکه‌های اجتماعی دیگه از جمله یوتوب، تلگرام، اینستاگرام و ایکس هم دنبال کنید. لینکشون هم همین پایین صفحه قرار داده شده.
به علاوه اگه درباره بحث پرامپت نویسی برای چت بات‌های هوش مصنوعی به اطلاعات بیشتری نیاز داشتی میتونی از این مطلب که شامل یه مجموعه‌ی پیوسته از مطالب آموزشی رایگان در این زمینه هستش شروع به مطالعه کنی.
