هوش مصنوعی و آتروفی شناختی: چالشی برای عملکرد مغز انسان
از چپ و راست، بالا و پایین، اینور، اونور، اونم بصورت رگباری داریم میبینیم که ابزارهای هوش مصنوعی متعددی داره توی فضای آنلاین عرضه میشه. این وسط بیشترین کاربرد و استفاده رو میشه گفت چت بات‌هایی مثل چت جی پی تی و غیره به خودشون اختصاص دادن. دانش‌آموز، دانشجو و یا هر کسی که دنبال یه سوال ساده هستش ممکنه سریعا دست به کار بشه و از چت بات‌ها سوالشو بپرسه و جوابشو رو دریافت کنه.
اگرچه بحث جایگزین شدن و حذف مشاغل توسط هوش مصنوعی مبحث همیشه داغ محافل هستش، ولی با این حال یه چالش مهم در سایه‌ی تمامی این مباحث هستش که کمتر بهش پرداخته میشه. چالشی که یه سری مطالعات علمی بهش پرداختن و ابعاد اون رو با یه سری شواهد علمی مشخص کردن. توی این مطلب میریم سراغ این موضوع که این مطالعات چی میخوان بگن و چه راهکارهایی رو برای مدیریت این چالش پیشنهاد دادن.
آتروفی شناختی بواسطه استفاده از هوش مصنوعی چیه؟
آتروفی در دنیای علم معمولا به زوال یا تضعیف شدن چیزی اشاره داره. حالا منظور از آتروفی شناختی بواسطه استفاده از هوش مصنوعی چیه؟ این عبارت به شرایطی اشاره میکنه که عملکرد شناختی مغز انسان تضعیف بشه و این ضعف و افت عملکرد مغز هم دلیلش این باشه که ما وظایفی که قبلا با مغزمون حل و فصلشون میکردیم رو سپردیم به دست هوش مصنوعی. بیاید یه خورده بریم تو عمق قضیه.
عملکرد شناختی ما آدم‌ها شامل توانایی‌های متعددی هستش. توانایی‌ها از جمله: حافظه، استدلال، توجه، تفکر انتقادی و خلاقیت. مغز ما در مواجه با موقعیت‌های مختلف این توانایی‌ها رو به کار میگیره تا کار ما رو راه بندازه. از یه وظیفه ساده گرفته تا حل یه مسئله‌ی خیلی پیچیده. حالا وقتی ما در گذر زمان مغزمون رو بکار بگیریم و از این توانایی‌هاش استفاده کنیم باعث میشه که عملکرد شناختی ما در هر کدوم از این زمینه‌ها تقویت بشه. یعنی چی؟ بزارید با یه مثال ساده بگم.
میشه گفت مغز ما مثل یه عضله میمونه. برا مثال ما میریم باشگاه و عضله جلو بازوی بدنمون رو با یه حرکت خاص، تمرین میدیم، ازش کار میکشیم و اونو تحت فشار قرار میدیم. این کار کشیدن از عضله باعث میشه رفته رفته عضله‌ی ما تقویت بشه و برای فعالیت های جسمانی روزمره بتونه عملکرد بهتری داشته باشه. حالا فرض کنید شما با مربی بدنسازی‌تون میرید باشگاه. یه جا لم میدین و به مربی میگید بیا بجای من جلو بازو بزن. عضله‌ی جلو بازوی چه کسی تقویت میشه؟ شما یا مربی؟
با این مثال ساده میشه گفت در عصر کنونی ما و مغزمون همراه با وجود ابزارهای هوش مصنوعی مختلف، بخصوص چت بات‌ها الان در یه همچنین شرایطی بسر میبریم. اینکه ما برای انجام کارهای شناختی به این ابزارها بیش از اندازه وابسته بشیم و همه چیز رو بهشون بسپاریم دقیقا مثل این میمونه که توی باشگاه به مربی بگید بجای شما جلو بازو بزنه. در واقع این ابزارها میتونن کارهایی رو برای ما انجام بدن که اون کارها مغز ما رو به چالش میکشن و ما با حل کردن اون چالش مشخص، میتونیم باعث تقویت عملکرد شناختی مغزمون بشیم.
به عبارت دیگه مطالعاتی که آتروفی شناختی بواسطه استفاده از چت بات‌های هوش مصنوعی رو مطرح کردن اشاره میکنن که استفاده بیش از حد و وابستگی به چت بات‌های هوش مصنوعی برای انجام فعالیت‌های شناختی میتونه موجب کاهش فعالیت ذهنی، نادیده گرفتن مهارت‌های شناختی و از دست رفتن ظرفیت حافظه ما بشه. این مورد بخصوص برای دانش‌آموزا، دانشجوها و یا هر کسی که با فکر کردن و یادگیری یه موضوع سر و کار داره خیلی اهمیت پیدا میکنه. حالا راه کار چیه توی این شرایط؟
حفظ و تقویت عملکرد شناختی در عصر هوش مصنوعی
برای این چالش توصیه‌هایی که برخی از مطالعات دارن اینه که در ابتدای مراحل یادگیری یه مهارت جدید، استفاده از چت بات‌های هوش مصنوعی رو به حداقل برسونیم و فعالانه عملکرد شناختی مغزمون رو برای یادگیری یا حل مسئله بکار بگیریم. این موضوع بخصوص برای دانش آموزا و دانشجویانی که خیلی سریع میخوان با استفاده از هوش مصنوعی جواب مسئله مد نظرشون رو پیدا کنن باید مورد توجه قرار بگیره. به عبارت دیگه مطالعات اشاره میکنن که بهتره فعالانه با مسئله و موضوع مورد نظر برا یادگیری دست و پنجه نرم کنیم و توانایی شناختی بهینه‌مون رو فدای سرعت و راحتی رسیدن به جواب نکنیم.
